ضرب المثل فارسی جوجه را در آخر پائیز می شمارند همه شما شنیده اید این ضرب المثل موقعی صدق می کند که بخواهید آخر پائیز جوجه ها ( مرغ ها و خروس ها) را میل کنید یا به بازار مصرف ارسال کنید ؟
اما اگر بخواهید برای بهار سال بعد جوجه ریزی و شروع دوباره کنید یک زمستان سرد و طولانی را باید پشت سر بگذارید؟
اکنون این ضرب المثل دقیقا در مورد اقتصاد ایران صدق می کند.
اتکا به برجام سرزمین سوخته ای را برجا گذاشت که غیر قابل تصور برای سیاستمداران و حاکمیت کشور بود تازه آنچه هویدا شده فقط نوک قله کوه یخی است در اقیانوس شناور؟
اگر فقط سالیانه ۷۰ تا ۸۰ میلیارد دلار عدم فروش نفت را در نظر بگیریم ۲۴۰ میلیارد دلار در سه سال بعد از خروج ترامپ از برجام عدم درآمد نفت داشتیم؟
اما داستان فقط به عدم فروش نفت خلاصه نشد خسارات عظیم بی برنامگی اشتباهات سنگین توزیع ارز و طلای دولتی فشار مالیاتی ته نشینی مقدار عظیمی از واردات در گمرگ و سقوط آزاد ارزش ریال و عدم سرمایه گذاری و همینطور فرار سرمایه و خروج ارز در نظر بگیریم خسارات به چهار برابر افزایش پیدا می کند؟
این ضرر و زیان مانند خشکسالی سالیان درازی بر اقتصاد ایران اثر گذاری خواهد داشت.
غفلت مسئولان و عدم برکناری شیخ دیپلمات به زیان قدرت اثر گذاری کشور در دنیا و منطقه ختم خواهد شد .
از ایران یک موجود ضعیف و کشور فقیر و متشنج با مردمی عصیانگر و فقر زده خواهد ساخت؟
اگر دیر بجنبیم تمام ساختار کشور این نا امنی سیاسی اقتصادی در بر خواهد گرفت؟
این فقر خانمان سوز خانه های بسیاری را ویران خواهد کرد؟ ( تازه این اول شروع آثار است)
این فقر به فروپاشی خانواده های بسیاری منجر خواهد شد آمار طلاق اعتیاد فرار و آسیب های اجتماعی به شدت افزایش پیدا خواهد کرد؟
مانند اپیدمی کرونا با موج های سنگینی از مشکلات انسانی شهری شورشی اجتماعی و حتی سیاسی روبرو خواهیم شد،
در بعد سلامت و پزشکی با اپیدمی عوارض سوء تغذیه و امراض متعدد روبرو خواهیم شد.
در بعد اجتماعی علاوه بر نا امنی اقتصادی و افزایش جرایم سرقت و زورگیری و افزایش مناطق شهری سوخته و غیر فعال تخلیه شده فرسوده غیر ایمن مواجه خواهیم شد؟
در بعد سیاسی با پوپولیسم و انحصار گرای بیشتر و شورش های قومی استانی وسیعتر نسبت به گذشته مواجه خواهیم شد.
از لحاظ عملکرد نیز دولت روز به روز ناتوانتر و محافظه کارتر ظاهر خواهد شد .
صنعت و خدمات هم با رکود و عدم استقبال به خواب طولانی مدت فرو خواهد رفت؟
افزایش تورم به افزایش دستمزدها و مخارج منجر شده و کارهای نیرو بر را به عدم صرفه اقتصادی و ورشکستگی سوق خواهد داد؟
به احتمال قریب به یقین دولت بعدی هم که از اصول گرایان تشکیل خواهد شد سقوط خواهد کرد.
از هم اکنون دولت بعدی یک ورشکسته تمام یا یک ویلچر نشین ونزوئلایی بیش نخواهد بود.
افزایش مالیاتهای سنگین در دولت بعد فرار سرمایه را به شدت افزایش خواهد داد؟
بی گمان با ارز هر دلار چهارصد تومان در سال ۱۴۰۴ دسته پنجه نرم خواهیم کرد.
کشور با موج ۷۰ میلیون گرسنه و بی درآمد و نوعا بی شغل روبرو خواهد شد؟
صندوقهای بازنشستگی و تامین اجتماعی با ورشکستگی کامل روبرو خواهند شد؟
بسیاری از بانکها با وسعت عدم برگشت وامها و ورشکستگی دسته پنجه نرم خواهند کرد.
اقتصاد با عدم توانایی در تقاضا و عرضه در فروش مواجه خواهد شد و کیفیت کالاها به شدت افت خواهد کرد؟
همه این آثار عوارض سه سال گذشته است اما اگر این ناتوانی دولت ادامه پیدا کند تمام عوارض تشدید و تسریع خواهد شد.
یک بار دیگر خاطر نشان می کنم در سال ۱۳۹۶ پیش بینی کردم سرانجام اقتصادی دولت روحانی و اقتصاد کشور با موج عظیمی از انکار تکفیر تحقیر و سرزنش روبرو شدم تا آنجا که قصد داشتم آن مقاله را حذف کنم اما ایمان به تخمین باعث شد منصرف شوم نتیجه حیرت انگیز بود قبل دوسال پیش بینی شده تمام ارقام از مرز تخمین گذشت؟
امروز هم این متن در خوش بینانه ترین حالت و کمترین تخمین به نگارش درآمده لذا اغراق نیست که هیج بلکه کمتر هم از واقعیات موجود طرح شده است؟
لذا فقط ضرر و زیان کشور از سه سال تحریم گذشته حداقل هزار میلیارد دلار خسارت منجر خواهد شد.
تازه این فقط ضرر و زیان مالی است در زمینه زاد ولد و مرگ میر تحریم حداقل یک میلیون تلفات کرونایی و عدم درمان به ایران تحمیل خواهد کرد و از تولد پنج میلیون نفر جلو گیری خواهد کرد؟
اگر حاکمیت کشور این تابلو آینده را به دقت نظاره کند .
خواهد دانست این ریل گذاری منجر به سقوط خواهد شد و گریزی از آن نیست .
مگر با تغییر در سیاست های انتصابی و تائید صلاحیتی از جمله انتخابات رئیس جمهوری.
قصدم از طرح این بند آخر این نیست که آقایان مشکوک و وابسته بخصوص اصلاح طلبان بی ریشه متعددی تائید صلاحیت شوند بلکه به عکس از ورود وابستگان غربی بیشتر ممانعت شود اما راه برای متخصصان اقتصادی ملی ( نه ملی مذهبی اشتباه نشود) ایرانی غیر وابسته به اصول گرایان بیشتر استقبال شود؟
علت بیش از هر چیزی به ناتوانی فکری و بضاعت اقتصادی کاندیداهای موجود بر می گردد؟
چه عیبی دارد ما از متخصصین و مدیران اقتصادی بخش خصوصی برای رئیس جمهوری کمک بگیریم؟
مگر توانایی مدیریتی فقط در استاندار بودن یا شهردار بودن یا مدارج دولتی نهفته است؟
بلکه به عکس توانایی در مردمی نهفته که توانایی خویش بدون رانت بدون توصیه بدون سفارش سیاسیون به موفقیت یا اطلاعات اقتصادی دست یافته اند؟
اصلا انتخابات رئیس جمهوری به یک آزمون ورودی بزرگ تبدیل کنیم با دعوت از همه کسانی که دلشان برای این کشور می سوزد؟
بگذارید توانایان و طرح داران اقتصادی این دفعه بر تخت بنشینند .
مگر نه اینکه تمام اهرم های اصلی قدرت از جمله شورایی نگهبان و رهبری و مجلس دست اشخاص مورد اطمینان شما هستند چه عیبی دارد این دفعه نه یک سیاستمدار حرفه ای ( حیله گر) که یک اقتصاد باز غیر سیاسی بر تخت بنشیند؟
گفتم اقتصاد باز چرا اقتصاد دان نه ؟
چون اقتصاد باز با قوانین بازی ملموس بازار ایران بازی کرده و مانند یک راننده تاکسی تمام پیچ و خم خیابانها و چاله های شهر را می شناسد با رگ و پوست خون خودش هر روز یک تلاش مرگ و زندگی دارد در این محیط بازی بسیار متغییر و نا امن لذا باید هم اقتصاد ایران و جهان را بشناسد و هم بازی را خود بارها انجام داده باشد و تجربه عملیاتی داشته باشد.
مانند یک جنگ دیده تروریست دیده بمباران دیده جنگ ؟
اما یک اقتصاد دان بیشتر یک استاد درس خوانده است و مطالب بیشتر تئوری و نظری یاد گرفته مانند یک استاد دانشگاه جنگ جنگ ندیده است ؟
لذا استفاده از اقتصاد دان و اقتصاد باز عملیاتی شرط پیروزی را به شدت بالا خواهد برد.
حالا اگر این اقتصاد باز از سیاست از مذهب از تاریخ ایران هم بهره داشت چه بهتر.
مگر نه اینکه پیروزی در این عرصه به پای جمهوری اسلامی ایران به پای رهبری به پای دارندگان قدرت کشور تمام خواهد شد لذا چه باک اگر تدارکات چی یک ملی اقتصادی غیر حکومتی باشد.
چون مجلس و اصول گرایان نشان دادند در این عرصه دستشان خالی است؟
حرفی برای عرضه و طرحی برای نجات ندارند؟
فقط مانند دولت نهم و دهم پیشنهاد پول پاشی و توزیع دارند که جز فقر پاشی چیزی نخواهد بود.